Tìm thấy 1 mục

Craft of Writing - Nghệ thuật viết [Completed]

Cái bẫy angst

#19 in the Writing is an art, writing is a skill Series.

By Kal Kally


Bạn thấy hướng dẫn trên như thế nào? Quả thật, theo hướng dẫn ấy bạn sẽ có thể viết được một câu chuyện angst hoàn hảo. Có thể bạn sẽ nhận được nhiều review và khiến nhiều cặp mắt phải nhỏ lệ. Tuy nhiên bạn cũng nên biết một điều là một fic tuân thủ hòan toàn những quy tắc trên có thể sẽ khiến người đọc trầm trồ ngay sau khi đọc xong nhưng sẽ biến mất hoàn toàn trong trí nhớ của những người vừa nức nở khen bạn chỉ trong một vài tuần, thậm chí có thể là chỉ một vài ngày.

Nhiều người viết (trong đó có cả tôi) luôn cảm thấy sự thu hút của angst, và luôn đi tim angst trong các fic đọc hoặc tự viết. Angst quả có thể gây nhiều thú vị, nhưng bao nhiêu angst là đủ? Và bao nhiêu là thừa? Khi viết hãy biết tự kiềm chế mình đừng để rơi vào cái bẫy này.

Angst có thể đem đến một câu chuyện cảm động, nhưng nó không phải là một biện pháp toàn diện. Đừng giết, tra tấn, hành hạ nhân vật chỉ để có được hiệu quả cảm xúc lên độc giả. Đừng viết một câu chuyện đẫm nước mắt chỉ để làm độc giả cảm động. Hãy giữ cho câu chuyện của mình gần thực tế hơn là gần Opera. Và những tình cảm thực sự mà bạn có thể gây ra cho độc giả thường đạt được mạnh mẽ hơn rất nhiều qua ẩn dụ và kỹ năng hơn là những lời văn ướt át. Và đặc biệt, hãy phân biệt được Angst và Tragedy.

Những tình cảm mạnh mẽ là thức ăn cho một fic angst. Tình yêu mãnh liệt, sự độc ác cùng cực, nỗi đau khổ vật vã, sự yếu đuối, tất cả là những công cụ tốt, và nếu viết khéo thì bạn sẽ có một fic angst hay, nhưng lạm dụng nó quá thì không nên, dĩ nhiên trừ phi bạn muốn viết một bản Opera. Angst không nhất thiết phải thể hiện qua những biện pháp rất mạnh, đôi khi chúng phá vỡ chứ không tạo nên kịch tính. Tự làm tổn thương về thể xác, tự tử, giết người yêu không phải lúc nào cũng là câu trả lời. Khóc và van nài không phải lúc nào cũng là cách tốt nhất. Đặc biệt là với những nhân vật mạnh mẽ, hoặc rất biết kiềm chế mình. Và cần nhớ rằng nếu bạn sử dụng biện pháp mạnh để tạo kịch tính thì quá nhiều kịch tính sẽ dẫn tới không có một chút kịch tính nào. Một tình cảm mạnh có thể được thể hiện bằng phương pháp nhẹ nhàng, và tình cảm nhẹ nhàng đôi khi làm người ta buồn hơn một tình cảm mạnh mẽ.

Xung đột là cần thiết. Một câu chuyện tòan cầu vồng và ánh nắng mặt trời rực rỡ là một câu chuyện không thể đọc nổi. Nhưng hành hạ nhân vật không nhất thiết là thứ làm nên xung đột.

Tại sao người viết lại có xu hướng muốn làm nhân vật đau khổ? Nếu quan sát nhiều fic, bạn sẽ thấy thường thì những fic do nữ giới viết có một điểm chung là nhân vật họ thích nhất trong truyện luôn ở vị trí yếu, vị trí được bảo vệ, nếu là fic yaoi thì luôn ở vị trí uke. Không phải là tất cả, nhưng rất nhiều người đi vào xu hướng này. Nói rộng ra, không phải chỉ trong fic, nếu chúng ta xem hai kẻ lạ mặt mà chúng ta không có ấn tượng từ trước thi đấu chúng ta thường sẽ chọn ủng hộ kẻ yếu thế hơn. Trong bản thân cuộc sống chúng ta cũng vậy, đôi lúc chúng ta cảm thấy như mọi cánh cửa đều đóng lại, suy sụp và tuyệt vọng, mọi người dường như đều quay lưng đi. Nhưng nếu chúng ta có thể vượt qua giây phút tồi tệ nhất ấy thì chúng ta sẽ trở nên mạnh mẽ hơn.

Từ kinh nghiệm của bản thân và từ quan sát thì một phần trong mong muốn viết fic là muốn đưa nhân vật yêu thích vào thế yếu và trải qua đau khổ, buộc nhân vật phải đối mặt với những điều mà họ sợ hãi, hoặc khao khát.

Điều đó không phải là không nên làm. Nó rất cuốn hút độc giả là đằng khác. Nhưng không cần phải giết nhân vật, buộc nhân vật phải đi qua địa ngục để làm điều đó. Để làm một người cảm thấy yếu ớt không nhất thiết phải dìm họ xuống vực thẳm, không cần thiết phải để họ bị đánh đập, suy sụp tuyệt vọng, bị cưỡng bức... Nỗi đau khổ và sự yếu đuối có nhiều mức độ. Một thoáng cảm xúc ánh lên qua kẽ nứt của khối băng quanh trái tim đôi khi mang lại hiệu quả gấp nhiều lần là để trái tim ấy chảy đầm đìa máu.

Trước một fic Angst hãy tự hỏi xem bạn muốn thể hiện gì qua fic angst, nếu điều duy nhất bạn thấy ở fic là nhân vật đau khổ, đau khổ và tiếp tục đau khổ chỉ đơn giản là vì nhân vật cần phải đau khổ... well, vì tương lai của Fanfiction, xin bạn hãy suy nghĩ lại.

Fic với những biện pháp hành hạ nhân vật thật mạnh... Có người có thể nói với tôi, ‘sao lại gọi là hành hạ? Như thế là xúc phạm sự yêu quí của tôi với nhân vật/người ấy.’ Vâng, cái chết, tự tử, trở thành điên dại, đánh đập, tuyệt vọng tới suy sụp, giết lẫn nhau, cưỡng bức... không phải là ‘hành hạ’ nhân vật. Chẳng qua là người viết đặt nhân vật vào hoàn cảnh bị hành hạ mà thôi. Vậy thì xin nói lại. Fic mà nhân vật bị đặt vào hòan cảnh bị hành hạ có thể gây choáng, gây ảnh hưởng sâu sắc lên những người trẻ tuổi và chưa từng gặp thể loại này. Tôi thừa nhận tôi đã từng sốc và phát điên lên với những fic thuộc dạng này trước đây. Thế nhưng những độc giả trưởng thành hơn, khó tính hơn, và đã làm quen với fanfic được nhiều năm thì những fic như vậy nếu không có tính truyện thật vững chắc, không có cách viết nặng hành động hơn là ướt đẫm cảm xúc, không có cách giải quyết hậu quả xuất sắc và hợp lý... nếu không đảm bảo được những yếu tố này thì những fic như vậy sẽ chỉ nhận được những cái nhăn mặt mà thôi.

Vậy là không thể viết về những biện pháp hành hạ đó? Không phải thế. Nhưng bạn phải biết cách viết.

Hãy đọc cẩn thận hướng dẫn viết Angst ở trên, ngoại trừ điều 1, tất cả những điều còn lại đều là những điều hoặc bạn nên tránh, hoặc bạn phải dùng một cách thật cẩn thận.

Hãy luôn luôn lẩm nhẩm từ ‘hợp lý’ trước khi bạn định viết một fic angst. Đừng tống một khối angst khổng lồ vào độc giả chỉ qua cảm nghĩ của nhân vật hoặc các tình huống kịch tính trong vòng một fic ngắn. Đừng rải angst một cách dồn dập khắp các chapter với nước mắt và những nỗi đau cùng cực, với máu và sự tuyệt vọng. Có thể độc giả sẽ choáng vì khối lượng cảm xúc mạnh đập vào người cùng lúc như thế, nhưng suy cho cùng khi nhớ lại, cái mà độc giả nhớ sẽ chỉ đơn giản là câu nói ‘anh ta đau khổ’ mà thôi.

Trước khi tặng cho tác phẩm một cái kết bi thảm hoặc giết các nhân vật thì hãy tự hỏi xem có thực sự cần như thế không. Tôi đã từng nghĩ cái kết thật đau khổ mới là điều hay, và cho hai nhân vật cùng chết với nhau mới là thể hiện tình yêu mãnh liệt. Rồi sau đó tôi phát hiện ra rằng phần lớn độc giả không chờ đợi những cái kết kiểu này, và khi tôi đọc lại fic, tôi nhận ra rằng qua bao nhiêu giằng xé và vật lộn, để nhân vật cuối cùng đi tới thất bại và tuyệt vọng không chỉ rất bất công với nhân vật, với độc giả, mà với chính bản thân tôi, người viết. Bạn ưa thích angst, và bạn cho rằng phải một cái kết như thế mới hay, nhưng trong một tác phẩm, một cái kết như thế cũng có nghĩa là chẳng có gì đạt được, một cuộc hành trình dài vô nghĩa. Nếu bạn không thể cho nhân vật cái kết hạnh phúc thì chí ít cũng cho truyện một kết thúc mở, hãy mở ra một cánh cửa hy vọng ở đâu đó chứ đừng đóng sập mọi cửa trước mặt độc giả, những người đã theo bạn suốt cả chặng đường dài.

Hãy cẩn thận với những fic thuần POV. Bạn để nhân vật nói về mình, và thể hiện toàn bộ đau đớn trong lời kể ấy. Hãy cẩn thận, hãy thật cẩn thận, bởi những fic dạng này dễ có xu hướng làm cho người đọc thấy nhân vật đang than vãn hơn là thốt ra những lời đau đớn tự trái tim.

Hãy xét đến tính cách của nhân vật khi viết fic angst. Đúng là có nhiều người không thể chịu trách nhiệm cho hành động của mình, nhưng mười truyện mà cả mười nhân vật đều không thể chịu trách nhiệm cho hành động của mình thì thật là khủng khiếp. Có thể sau một hành động nào đó nhân vật sẽ đau khổ và dằn vặt. Có thể sau một hành động đột xuất nhân vật sẽ chìm vào ân hận và những hành động chạy trốn thực tại. Nhưng đẩy những nhân vật của chúng ta, những nhân vật nam của chúng ta, những nhân vật nam mạnh mẽ của chúng ta chạy trốn thực tại và không có một cốt truyện vững chắc làm hậu thuẫn thì những nhân vật nam đó trông đáng thương hại hơn là thể hiện được tình cảm mãnh liệt của anh ta. Cũng như vậy, một người mạnh mẽ đã phải lựa chọn, và đã lựa chọn con đường đau khổ vì hy sinh cho một cái gì đó, nếu bạn để anh ta dằn vặt, hận thù quá nhiều thì sự hy sinh kia sẽ phút chốc trở thành tầm thường và nhỏ bé.

Và, for God’s sake, hãy nhớ là nhân vật nam của bạn dù thế nào cũng là một người đàn ông. Một người đàn ông có cách đau khổ của một người đàn ông. Hãy cẩn thận với POV và hãy suy xét cẩn thận với thái độ, cảm xúc, hành động của anh ta. Nhiều người viết thấy tự hào về những fic tràn đầy cảm xúc của mình, nhưng lại không nhận ra rằng những suy nghĩ, cảm xúc, hành động của vị nam nhi trong fic rất con gái. Một lỗi rất hay gặp trong fic, và trong cả manga yaoi. >_<

Trước đây tôi từng đọc một fic HOT nổi tiếng. Vì những lý do tế nhị, xin không nhắc tên. Đến nay tôi vẫn nhớ mang máng nội dung fic đó và cảm giác choáng ngợp của tôi khi đọc những cảm xúc tràn ngập trong fic, nhưng điều để lại ấn tượng trong tôi không phải là sự đau khổ, không phải là tình yêu điên loạn, không phải là ấn tượng về những đoạn cưỡng bức, không phải là mức độ mạnh mẽ của tình yêu. Ấn tượng rõ rệt nhất của tôi về fic là sự đau mắt vì cách trang trí nhiều màu sắc của fic, và cảm nghĩ: ‘Các anh chàng này quả thật không đáng mặt đàn ông!’

Tính cách là như vậy, cả hành động cũng như vậy nữa. Mỗi lần tôi thấy cái cảnh xưa như trái đất trong yaoi, vị seme tuyệt vời trói tay uke lại và làm cái mà chúng ta ai cũng biết là cái gì đấy... Chao ôi, anh ta bị trói không phải bằng xích, không phải bằng cao su, không phải bằng thừng, mà bằng một miếng vải buộc một vòng, hoặc bằng một cái áo không cởi hết. Nếu anh ta có bị làm gì thì đó là do anh ta tự mong muốn điều đó mà thôi. Tôi đã thử nhờ người trói tay tôi lại bằng vải, và sau đó thì tôi thực sự không hiểu làm thế nào mà một chàng trai khỏe mạnh lại yếu ớt hơn cả tôi, một đứa con gái tay yếu tới mức không dắt nổi cái xe máy.

Nhìn một bishounen dễ thương với khuôn mặt giống con gái là một chuyện. Nhưng chứng kiến tính cách bishounen đó giống con gái lại là chuyện khác hẳn.

Yếu tố quan trọng nhất bạn cần nhớ khi viết Angst là tránh thật xa POV fic thuần. Hãy viết những fic có tình tiết, có hành động, có lời thoại, có cốt truyện. Tôi không phủ nhận là có nhiều fic POV viết rất hay. Nhưng các POV fic có chung một đặc điểm là khi nói về chúng, người ta sẽ đều nói fic này thể hiện một tình cảm nào đó bất kể fic hay hay dở. Và dù hay thế nào, sau khi bạn đọc xong hàng ngàn POV fic thuần, bạn đều sẽ bị đặc điểm chung này làm cho bạn thấy các POV fic thuần trở nên nhàm chán.

Chà, tôi đã nghe thấy nhiều tiếng mài dao, mài kéo lắm rồi. Xin dừng lại ở đây.

Tôi không phản đối angst fic. Tôi yêu angst fic và tôi viết rất nhiều angst fic. Tôi chỉ muốn nói rằng angst không chỉ có một cách để thể hiện. Và hãy cẩn thận khi viết Angst Fic, đừng để nó biến thành Tragedy.